Tasavvuf ilmi ve onun hayata yansıması diyebileceğimiz tarikatler yazıya geçirileli belki bin yılı aşkın süre geçmiştir. Kalemin kağıtla buluşması ve kağıdın kutlu seferleri anlatması üzerine binlerce kitap yazılmıştır. İşte tasavvuf ve tarikatler kitaplığına “Bir Kutlu Sefer & Tasavvuf ve Tarikatler” kitabı da eklendi. Savaş Şafak Barkçin’in gönlünden kalemine, kaleminden kağıda ince ince süzülmesiyle meydana gelmiş bir kitap bu.
Bir Kutlu Sefer, bu sefere çıkacaklar için evvela “tasavvuf nedir” sorusu ile başlıyor. Bu sorunun cevabını şöyle veriyor: “Fakire göre tasavvuf kişinin ‘ben’den ‘sen’e, oradan da ‘O’na götüren seferin adıdır.” Bu bölümde Adıyaman Menzil Cemaati, Semerkand Grubu gibi isimlerle maruf tarikatın silsilesini örnek olarak veriyor yazar.
Eserde mevzubahis edilen tarikatlar sırasıyla; Mevlevilik, Kadirilik, Bayramilik, Nakşıbendilik, Halvetilik, Rıfailik, Bektaşilik, Melamilik, Şazelilik.
Türkiye coğrafyasını yoğuran tarikatler
“Bir kutlu sefer” için çıkan bu kitap, içinde yaşamış olduğunuz karmaşık, bereketsiz ve yoğun âlemde tüm bu keşmekeşin zihnimizde kapattığı idrak yollarını arındırıp sizi tasavvuf ve tarikatleri anlamaya sevk ediyor. Kitabın tasavvufu inceleyen diğer metinlerden ayrılan hususiyeti ise tasavvuf ve tarikatler hakkında hiç malumat sahibi olmayanların terimlerin açıklamalarıyla birlikte bu kitabı tam anlamıyla hazmedebilmeleridir. Bu meselelerde malumatı olan karilere ise bu literatürün kelimelerini farklı açılardan yeniden düşünmelerini sağlayacak ve Türkiye coğrafyasını yoğuran tarikatlere bir de günümüz açısından bir pencere açacaktır.
Savaş Barkçin, tarikatleri sade ve anlaşılabilir bir dille anlatıyor. Tarikatler üzerine bir kitap okumak ve her birinin usullerini, geçmişini öğrenmek istiyorsanız, bunları okurken akademinin o soğuk ve ciddi yüzüyle değil de edebi üslup ve şiirlerle bezeli bir metin ile muhatap olmak istiyorsanız bu kitap ihtiyacınızı karşılayacaktır.
Kadirilik ebru teknesi ile, Bayramilik ağaç ile…
Kitabın gözden kaçırılmaması ve dikkatle incelenmesi gereken hususlarından biri de her tarikatın anlatımından evvel o tarikatlerle ilişkili resimlerin çizilmiş olmasıdır. Çizilen bu resimlerden ilhamla ilgili bölümün, resim üzerinden yorumlar yapılarak anlatılmaya başlanmış olması ince bir detay. İhtimamla çizilmiş olan bu resimlerin çizeri Büşra Ünverdi Hanımefendiyi de zikretmeden geçmeyelim. Mesela Allah ve Peygamber aşkını gönüllere ilmek ilmek dokuyan, nakşeden, bu yüzden de Nakşibendilik ismi verilen tarikatın resmedilişi ilmek ilmek kilim dokuyan iki el şeklinde olmuştur. Şazeli tarikatı bölümünde ise cezvede kahve yapan bir el resmedilmiştir. Bunun manası şudur ki Şazeli tarikatının piri olan Hasan Şazeli hazretlerinin kahvecilerin piri olduğuna inanılır. Osmanlı’da her mesleğin bir piri vardı. Ve esnaf kendi pirinin ismini dükkanının duvarına levha şeklinde asardı.
Kahvehanelerin duvarında da şu levhayı görebilirdik: “Her seherde besmeleyle açılır dükkanımız/ Hazreti Şeyh Şâzeli’dir pirimiz sultanımız”
Kitapta Mevlevilik anlatılırken ney ile, Kadirilik ebru teknesi ile, Bayramilik ağaç ile, Halvetilik saatçi dükkanı ile, Bektaşilik çiçeklerin şahı gül ile, Melamilik eczahane ile ilişkilendirilip metinle resimler arasında bir kompozisyon birliği sağlanmış.
Müellif Savaş Barkçin, eseri “Günümüzde Tasavvuf” isimli bölümle sona erdiriyor. Toplamda 199 sayfa olan eser İnsan Yayınları’ndan çıkmıştır. Tarikatler hakkında yıllardır okuma yapan biri olarak eserin öz bilgiler sunup, farklı bakış açılarından anlatımlar yapıyor olması bana çok şey kazandırdı.
Ömer Faruk Deliktaş
